کنترل دردهای سرطانی

کنترل دردهای سرطانی

کنترل دردهای سرطانی

دردهای سرطانی یکی از چالش های عمده در مدیریت درد مزمن است و می تواند تاثیر چشمگیری بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد .معمولا خود بیماری سرطان، غیر از استخوان، در مراحل اولیه درد ندارد؛ ولی، بیمار در مراحل درمانی، بخصوص، اگر از کنترل خارج شود و بیماری پیشرفت کند و در بدن منتشر شود؛ درد از بافت های متعدد گرفتار سرطان به‌خصوص استخوان ایجاد می شود.

علل دردهای سرطانی

1. فشار تومور بر اعصاب یا بافت های اطراف: درد ناشی از رشد و گسترش تومور، به‌خصوص، در بافت های استخوانی یا متاستاز استخوانی.

2. التهاب: واکنش بدن به وجود تومور یا درمان های سرطان.

3. عوارض درمان: دردهای ناشی از شیمی درمانی، پرتو درمانی یا جراحی.

4. دردهای نوروپاتیک: آسیب هایی به اعصاب محیطی یا مرکزی به دلیل فشار ، شیمی درمانی یا رادیوتراپی.

روش های مدیریت دردهای سرطانی

1. دارو درمانی: استفاده از مسکن های خوراکی و تزریقی مختلف از جمله:

• داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب (NSAIDs)

• اپیوئیدها، مورفین، فنتانیل و ...

• داروهای دردهای نوروپاتیک، گاباپنتین، پرگابالین

• دارو های ضد افسردگی و ضد اضطراب

مزایای دارو درمانی؛ تسکین و کنترل سریع درد و بهبود خلق و خواب است.

معایب دارو درمانی؛ ایجاد خواب آلودگی، اثر کوتاه مدت، ایجاد وابستگی دارویی و عدم کنترل دردهای شدید است.

2. تزریق بلوک های عصبی: تزریق داروهای بی حسی موضعی یا استروئیدها به اطراف اعصاب.

کاربردها: کاهش درد در مواردی که منبع درد مشخص است مانند دردهای اندام ،شکمی یا لگنی.

مزایا: کاهش نیاز به مصرف مسکن های خوراکی

3. تزریق نخاعی (اپیدورال یا اینتراتکال)

تزریق داروهای مسکن یا مخدر به فضای اپیدورال یا نخاع برای کنترل دردهای شدید.

مزایا: موثر در کاهش دردهای مقاوم به درمان دارویی خوراکی و تزریقی.

4. عصب کشی: استفاده از امواج رادیوفرکوئنسی یا کرایوتراپی برای تخریب عصب های مسئول انتقال درد.

مزایا: تسکین طولانی مدت دردهای مزمن و کاهش مصرف دارو های مسکن و مخدر

5. کاشت پمپ درد نخاعی: کاشت دستگاهی کوچک برای تزریق مستقیم داروهای ضد درد به نخاع.

مزایا: کاهش دوز داروها و عوارض جانبی آن ها

6. درمواردی بیمار با دارو یا تزریق بلوک های عصبی یا پمپ درد نخاعی تحت کنترل است، ولی، گاهی دردهای کوتاه مدت ناگهانی و کنترل نشده دارند در این شرایط به اصطلاح باید از روش Break Through استفاده کرد.در این روش داروهایی مانند کورتون و مخدر کوتاه اثر را می توان در برنامه درمانی درد اضافه کرد. در این موارد متخصص باید مستقیما بر جریان و نوع و میزان داروی مصرفی نظارت کنند.

7. اخیرا برای کنترل دردهای ناشی از توده های بزرگ سرطانی روش RF داخل توده سرطانی استفاده می شود که باعث کوچک شدن نسبی توده بخصوص در توده های کبد استفاده می شود.

8. آمبولیزه کردن عروق توده های بزرگ سرطانی هم روشی برای کوچک کردن این توده های بزرگ است.

9. ازون تراپی و پلاسمای غنی از پلاکت PRP برای تحریک ترمیم بافت ها و کاهش التهاب در محل های آسیب دیده.

10. طب مکمل مانند طب سوزنی، طب فیزیکی، آروماتراپی و ماساژ برای کاهش استرس و بهبود کارکرد عضلانی.

11. مگنت تراپی: برای کاهش دردهای مزمن و بهبود عملکرد عضلات.

12. روان درمانی و مشاوره: کمک به مدیریت بهتر دردهای مزمن با تکنیک های ذهن آگاهی

13. جلسات آموزشی با هدف آگاه کردن خانواده بیمار و آموزش روش های برخورد با مراحل مختلف بیماری

هزینه های درمانی کنترل دردهای سرطانی

هزینه های درمانی کنترل دردهای سرطانی معمولا توسط بیمه پایه تکمیلی و انجمن بیماری های خاص پرداخت می شود.

مدت زمان تاثیر روش های کنترل درد های سرطانی

دردهای سرطانی شدید که به دارو های خوراکی و تزریقی پاسخ نمیدهند امروزه، به صورت تقریبا کامل، با عصب کشی و کاشت پمپ نخاعی قابل کنترل هستند . این روش ها درد را به صورت طولانی مدت ماه ها تا سال ها به خوبی کنترل می کنند.

عوارض روش های درمانی کنترل دردهای سرطانی

عوارض بلوک های عصبی و تزریق نخاعی با هدایت فلوروسکوپی و سونوگرافی تقریبا نادر است. گاهی این تزریق ها تحت آرامبخشی و بی‌هوشی انجام می شود.

مراحل کنترل دردهای سرطانی

1. در مراحل اولیه درد باید بافت های منشا درد با توجه به معاینه، CT_SCAN و MRI مشخص شود.

2. با توجه به شدت درد؛ کنترل درد با مسکن های خوراکی و تزریقی شروع شود.

3. داروهای ضد التهاب و ضد افسردگی، با توجه به علائم و عوارض، شروع شود.

4. در صورت شدت و عدم کنترل درد با داروهای خوراکی و تزریقی بلوک های عصبی و تزریق نخاعی برای بیمار در نظر گرفته شود.

5. عصب کشی و کاشت پمپ درد نخاعی در مرحله بعد از بلوک های تشخیصی برنامه ریزی می شود.

6. در مراحل انتهایی سرطان می توان از داروهایی مانند عصاره کانابیس استفاده کرد. کانابیس در اروپا و کانادا جهت کنترل دردهای سرطانی در مراحل انتهایی مجاز شناخته شده است.

مشاوره بیماران دردهای سرطانی

بیماران سرطانی با توجه به درگیری بافت های متعدد و مصرف دارو های شیمی درمانی و رادیوتراپی با مشکلات کلیوی و کبدی و کم خونی ناشی از این دارو ها ، جز پیچیده ترین بیماران درد مزمن هستند. ارائه برنامه درمانی با هماهنگی با متخصص بیماری های سرطانی یا انکولوژیست نیازمند صرف وقت، حوصله و تجربه و تخصص و امکانات است.

مراقبت های قبل و بعد از بلوک های عصبی و تزریق های نخاعی

تزریق های اطراف اعصاب و نخاع با رعایت شرایط استریل اتاق عمل تحت هدایت سونوگرافی و فلوروسکوپی انجام می شود. قبل از انجام تزریق وضعیت انعقادی بیمار سرطانی باید بررسی شود و در صورت مصرف؛ داروهای ضد انعقاد مانند هپارین، وارفارین، آپیکسابان، آسپرین و ... باید قطع شود. این تزریقات معمولا تحت بی حسی موضعی انجام می شوند؛ ولی، گاهی به علت شرایط بیمار، تزریق آرام بخش یا بیهوشی کامل نیاز است. بعد از انجام تزریق بیمار به مدت دو ساعت تحت نظر گرفته می شود و علائم حیاتی چک می شود.

آیا تزریقات برای کنترل دردهای سرطانی نیاز به بستری دارد؟

اغلب تزریقات دردهای سرطانی به صورت سرپایی انجام می شود و نیاز به بستری ندارد.

نتیجه گیری

هدف از کاهش دردهای سرطانی، با استفاده از روش های پیشرفته و کم تهاجمی ، ایجاد آرامش و کاهش رنج بیمار و فراهم کردن شرایط انسانی برای بیمار و خانواده او است؛ تا بیمار بتواند در شرایط مناسب و دور از تنش و با حفظ روحیه امید به زندگی درمان را پی گیری کند.

سوالات متداول:

- آیا در بیماران سرطانی می‌توان درد را کنترل کرد؟ بله. روشن است که کنترل درد در این بیماران با روش های مختلف دارویی و تزریقی و بلوک های عصبی می‌تواند موجب آرامش بیمار و خانواده او شود.

- جدیدترین روش‌های کنترل دردهای سرطانی چیست؟ امروزه تزریق مداوم در اطراف نخاع به صورت کاتتر خارجی یا کاشته شده از روش‌های بسیار موثر در کنترل دردهای سرطانی محسوب می‌شود. در ضمن عصب کشی در قسمت‌هایی از بدن و به صورت یک جلسه ای می‌تواند تا شش ماه موثر باشد.

- هزینه روش‌های کنترل دردهای سرطانی چقدر است؟ هزینه های این بیماران در تنظیم داروهای خوراکی و تزریقی اندک است ولی بلوک های عصبی، اپیدورال و عصب کشی در مراکز مختلف دولتی و خصوصی قابل انجام است.

- آیا کنترل درد در مراحل انتهایی سرطان امکان پذیر است؟ معمولا در این افراد از داروهای مختلف خوراکی و تزریقی برای بی‌دردی و آرام‌بخش استفاده می‌شود. تنظیم میزان و نوع دارو با همکاری خانواده و توسط فوق تخصص درد یا طب تسکینی انجام می‌شود.