کاشت پمپ درد نخاعی
کاشت پمپ کنترل درد نخاعی روشی پیشرفته برای کنترل دردهای شدید و غیر قابل کنترل است که در انتهای مسیر درمان درد مزمن قرار دارد. در مواردی که درد از شدت بالایی برخوردار است و به داروهای تزریقی و خوراکی پاسخ نمی دهد و امکان برطرف کردن علت درد نیز وجود ندارد، این روش به عنوان آخرین راه حل پیشنهاد می شود.
مکانیسم عمل پمپ درد نخاعی
در دردهای شدید که به درمان های دیگر پاسخ نداده اند، تزریق نخاعی(اپیدورال- اسپاینال) بهترین روش کنترل مداوم درد محسوب می شود. در این روش داروها روی نخاع و ریشه های اعصاب تزریق می‌شوند وبی‌دردی عمیقی ایجاد میشود. اگر این روش لازم است به صورت طولانی مدت یا مکرر انجام شود برای جلوگیری از تکرار تزریق و احتمال عفونتگ کاشت پمپ نخاعی درد انجام میشود. در این روش مخزن دارو و کاتتری نازک زیر پوست کار گذاشته می شوند و سر دیگر کاتتر در نخاع قرار داده می شود.
مراحل انجام کاشت پمپ درد نخاعی
کاشت پمپ درد نخاعی با بی‌حسی موضعی یا تحت آرام بخش انجام میشود. بیمار ابتدا به پهلو یا شکم قرار می گیرد و محل تزریق نخاعی با تصویر برداری تعیین میشود و سپس از سوزن اپیدورال کاتتری نرم و نازک وارد فضای اطراف نخاع میشود و بعد از تزریق ماده حاجب و تعیین محل قرارگیری سر کاتتر، بقیه کاتتر زیر پوست کارگذاشته میشود و به مخزن دارو به جلو قفسه سینه رسانده و متصل میشود. مخزن در جلو و زیر پوست قفسه سینه با برشی کوچک کار گذاشته میشود.
در چه مواردی پمپ درد نخاعی کاشته می شود؟
- دردهای سرطانی پیشرفته
- دردهای شدید بعد از زونا
- شکستگی های ستون فقرات
- دردهای بعد از جراحی ستون فقرات
- دردهای نوروپاتیک ناشی از جراحی وسیع
- اسپاسم شدید عضلانی در بیماران مبتلا به ام اس
انواع پمپ درد نخاعی قابل کاشت
• انواع ساده تر که مخزن کوچکی زیر پوست قفسه سینه کاشته می شود و با کاتتر نرم و نازکی به فضای اطراف نخاع متصل می شود و تزریق دارو در مخزن زیر پوست (مانند پورت شیمی درمانی است) باعث ورود دارو به نخاع می شود و باعث بی دردی عمیق می شود. میزان و زمان تزریق در کنترل خود بیمار است.
• انواع پیشرفته تر که مخزن و دستگاه الکترونیکی تزریق با داروی غلیظ پر می شود و در بدن کاشته می شود و تا ماه ها نیاز به تزریق ندارد. این نوع از دستگاه با داشتن باتری های با عمر طولانی تا سالها در بدن باقی می ماند و تنظیمات آن با بلوتوث از خارج بدن انجام می شود.
• نوع متفاوتی از دستگاه های قابل کاشت (SCS) وجود دارد که شامل الکترودهایی می باشد که در اطراف نخاع کاشته می شود و به دستگاه محرک الکتریکی زیر پوست متصل می شود و با تحریک الکتریکی باعث کنترل درد می شود. تنظیمات این دستگاه با بلوتوث از خارج بدن صورت میگیرد.
مزایا و اثرات درمانی
بدون عارضه شدید: در این روش میزان اندکی از دارو(بی حس کننده طولانی اثر یا مخدر) بدون ایجاد عارضه شدید و خاص باعث بی دردی کافی میشود.
در نوع SCS فقط تحریک الکتریکی وجود دارد و دارویی تزریق نمیشود.
کاهش عمیق درد: کنترل کافی و کاهش عمیق درد به مدت طولانی و ایجاد آرامش برای پیگیری درمان ها و زندگی عادی همراه با خانواده و انجام فعالیت های روزمره از مزایای مهم کاشت پمپ درد نخاعی است.
ایمنی: در نوع تحریک الکتریکی که هیچ دارویی وارد بدن نمیشود احتمال عفونت کمتر میباشد.
در نوع دوم که تزریق هر چند ماه یکبار انجام میشود نیز ایمنی خوبی وجود دارد زیرا میزان دارو تحت کنترل کارشناس و پزشک فوق تخصص میباشد.
در نوع اول که ساده ترین نوع میباشد به علت تزریق مداوم از روی پوست احتمال عفونت و اشتباه در میزان دارو و ایجاد عوارض ناشی از آن بیشتر است.
عوارض احتمالی
1- عفونت
2- خونریزی
اقدامات لازم برای کاهش عوارض
1- در مدتی که پمپ و کاتتر در بدن وجود دارد باید آنتی بیوتیک مناسب مصرف شود. انجام کاشت در شرایط استریل اتاق عمل باعث کاهش احتمال عفونت میشود.
2- احتمال خونریزی با رعایت زمان بندی مصرف داروهای ضد انعقاد و اصلاح وضعیت انعقادی کاهش می یابد.
قیمت پمپ درد
این محصول در ایران تولید نمیشود ولی بیمه های تکمیلی آنرا تقبل میکنند.
نحوه استفاده از پمپ درد
با توجه به نوع پمپ درد استفاده شده برای بیمار متفاوت است و روش استفاده به بیمار و همراهان آموزش تصویری و شفاهی لازم ارائه میشود.
مدت زمان استفاده
• پمپ درد مکانیکی خارجی حد اکثر 3 روز استفاده میشود.
• پمپ الکترونیکی تا چند ماه به شارژ دارویی نیاز ندارد.
• محرک الکتریکی تا سالها نیاز به تعویض باطری ندارد.
پوشش بیمه ای
پمپ درد شامل بیمه تکمیلی میشود؟ بله
آیا پمپ درد یکبار مصرف است؟ بله
کاربرد در سزارین
در سزارین و زایمان بی درد از پمپ درد مکانیکی متصل به کاتتر اپیدورال موقتی استفاده میشود.
محل اتصال پمپ درد
پمپ درد برای تزریق مداوم داروی ضد درد در رگ‌ها و نخاع به کار می‌رود.
موارد منع مصرف کاشت پمپ درد نخاعی
• عفونت های منتشر یا موضعی از مهم ترین موارد منع مصرف در تزریق های نخاعی است در صورت وجود عفونت در پوست ناحیه کمر و یا وجود عفونتی که وارد خون شده وباعث تب شده باشد انجام این روش تا کنترل عفونت باید به تعویق انداخته شود.
• اختلالات انعقادی یا مصرف داروهای رقیق کننده خون مثل آسپرین، وارفارین، پلاویکس و آپیکسآبان از موارد منع انجام تزریق نخاعی می باشند. داروهای فوق باید بین ۲ تا ۷ روز زیر نظر پزشک معالج قطع شوند سپس تزریق نخاعی و کاشت پمپ درد انجام شود.
• آلرژی شدید به داروهای بی حسی موضعی از دیگر موارد مهم در منع تزریق نخاعی و کاشت پمپ درد نخاعی می باشد.
پروتکل و پیگیری
بعد از کاشت پمپ نخاعی درد دوران نقاهت بسیار سبک میباشد. رژیم غذایی و فعالیت روزانه معمولی است. استحمام نیز بعد از ۳ روز میتوان انجام داد.
بعد از دوهفته بخیه های پوستی کشیده شده و نیاز به هیچ نوع پانسمانی نمی باشد و بیمار میتواند به راحتی استحمام کند.
بعد از انجام کاشت در نوع اول بیمار می تواند دوز و حجم داروی تزریقی را خودش تغییر بدهد ولی در نوع دوم و سوم فقط کارشناسان می توانند با بلوتوث تنظیمات مربوط به تزریق را کنترل کرده و تغییر دهند. در مدت وجود پمپ درد کاشته شده بیمار باید از آنتی بیوتیک مناسب استفاده کند.
نتیجه گیری
درصورت مصرف طولانی مدت داروهای ضد درد، مخدر، ضد تشنج و ضد اضطراب و..... یکی معضلات بیماران و خانواده روبرو شدن با عوارض ترک داروها میباشد.
تجربه به ما نشان داده است که در کاشت نخاعی پمپ درد، سرعت در مراحل تصمیم گیری از اهمیت خاصی برخوردار است.
کاشت پمپ درد یکی از روش های نوین درمان دردهای شدید و غیر قابل کنترل است که هم اکنون در کشور ما در دسترس بیماران قرار دارد.
سوالات متداول:
- کاشت نخاعی پمپ کنترل درد در چه بیمارانی کاربرد دارد؟ در دردهای شدید و مزمن که در قسمت مربوط به کاشت پمپ درد تو ضیح داده شده است.
- آیا کاشت پمپ درد با بی‌‌هوشی انجام میشود؟ خیر. معمولا با بی‌حسی موضعی و در شرایط استریل اتاق عمل انجام میشود.
- آیا کاشت پمپ درد عارضه خاصی دارد؟ احتمال عفونت، جمع شدن لخته خون، عدم کاربرد یا خارج شدن کاتتر از نخاع یا مخزن دارو از زیر پوست وجود دارد.
- هزینه کاشت پمپ درد چقدر است؟ هزینه ها به قیمت دستگاه و انتخاب مرکز درمانی بستگی دارد.
- دوره استراحت کاشت پمپ درد چطور است؟ دوره‌ی نقاهت خاصی ندارد ولی مراقبت از زخم و جلوگیری از عفونت در این افراد اهمیت خاصی دارد.
- مراقبت از بیمار و پمپ کاشته شده و تزریق دارو در پمپ درد چگونه است؟ درباره شیوه مراقبت و تزریق دارو در مخزن پمپ درد به بیمار و همراهان آموزش داده میشود.
